موسیقی 24 مقام دزفول

موسیقی مقامی دزفول که با نام موسیقی ۲۴ مقوم دزفول و موسیقی ۲۴ مقوم نیز شناخته می‌شود، ارتباط بسیار قوی با موسیقی ادواری ایران دارد. این موسیقی که در کتب قدیمی موسیقیدانان جهان اسلام در ادوار و شعب ۲۴ گانه موسیقی به نام دور خوزی» معروف است و عبدالقادر مراغه ای و رساله بنایی و رساله بهجت الروح منتسب به صفی‌الدین از آن نام برده‌اند در دزفول به دو شیوه و دو زبان اجرا می‌شود. یکی موسیقی ۲۴ مقام که همان موسیقی ردیف دستگاهی امروز با زبان معیار است و برای اجرای موسیقی آیینی در قالب تعزیه (شبیه خوانی) و منظومه خوانی‌ها و دیگر گونه‌های موسیقی مقامی از آن استفاده می‌شود و نوع دوم آن که زیرمجموعه ای است از موسیقی ۲۴ مقام که با گویش محلی دزفولی در قالب ترانه‌ها، آوازهای ردیف گونه با ضرب نهفته و سوگ سروده‌ها و غیره قابل اجراست.

به همت کریم پاکسیرت و موسیقیدانان دزفول در تابستان ۱۳۹۱ پرونده ثبت ملی موسیقی دزفول جهت ارائه به پنجمین همایش بررسی میراث معنوی کشور که توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در هتل گاجره دیزین برگزار شد در نهایت این پرونده با هماهنگی و روال اداری میراث فرهنگی استان خوزستان و دیگر دست‌اندرکاران سازمان میراث فرهنگی یونسکو تهیه و تحت عنوان موسیقی ۲۴ مقام (مقوم) و به همراه ۱۳ پرونده که زیرمجموعه این موسیقی است با عناوین اذان و مناجات، موسیقی تعزیه (شبیه خوانی)، نوحه‌های پامنبری، مرثیه خوانی، آوازهای صوفیانه (مثنوی و منظومه خوانی‌ها)، ضربی خوانی و ساز و آواز با زبان معیار فارسی (و نیز در بخش موسیقی بومی با گوشی دزفولی)، دشتی خوانی یا آوازهای ردیف گونه محلی، آوازهای حماسی با گویش محلی، ضجه موره‌ها یا آوازهای سوگواری عزیزان، شادیانه‌ها یا ترانه‌های بزمی (عروسی و ختنه‌سوران)، شادیانه‌های مذهبی یا مولودی خوانی با گویش محلی، انواع رقص‌ها و رنگ‌های محلی و بازی‌های کودکان را به ثبت ملی رسانده و برگ زرین دیگری بر کتاب افتخارات فرهنگی و هنری شهر دزفول اضافه شد.
براساس مستندات مستدل و متقن و آثار و کتاب‌های مانند کتاب دایره موسیقی ملاحسین خلیفه و وجود استادانی مانند سلطان الواعظین متخلص به حقیرو سلطان الذاکرین متخلص به محزون و ملاولی ذاکر صالحی و مرات فرزند فصیح و غیره، موسیقی ۲۴ مقومی دزفولی از قرن‌ها پیش به این نام شهرت داشته‌است و اصولاً پدیده ای هنری و فرهنگی متعلق به میراث شفاهی این مرزو بوم است،[۲][۳][۴]